Dinin tarif ettiği üzere kılınan namazlar farz,vacib ve nafile namazlar olmak üzere üç çeşittir.Farz namazlara Salatı mektube de denir.
1) FARZ NAMAZLAR: Sabah iki,öğle dört,ikindi dört,akşam üç,yatsı dört rekat olmak üzere toplam onyedi (17) rekat farz namaz vardır.Bunlar farz-ı ayındır.Haftada iki rekat Cuma namazı erkeklere farz-ı ayındır. Cenaze namazı ise farzı kifayedir.
Sabah Namazı: İki rekat sünnet (sünneti müekkede),iki rekat farz olmak üzere toplam dört rekattır. Herhangi bir sebeple vaktinde kılınamayan sabah namazının sünneti ve farzı işrak vaktinden istiva vaktine kadar kaza edilebilir.Sabah namazının sünneti farzından sonra kaza edilemez.Çünkü kerahat vakti girmiştir.
Öğle Namazı: Dört rekat ilk sünnet (sünneti müekkede),dört rekat farz ve iki rekat son sünnet (sünneti müekkede) olmak üzere toplam on rekattır. Öğle namazının ilk sünneti farzından sonra kaza edilebilir.
İkindi Namazı: Dört rekat sünnet (sünneti gayri müekkede) ve dört rekat farz olmak üzere toplam sekiz rekattır.İkindi namazının sünnete farzından sonra kaza edilemez.Çünkü kerahat vakti girmiştir.
Akşam Namazı: Üç rekat farz,iki rekat sünnet(sünneti müekkede) olmak üzere toplam beş rekattır.Akşam namazının farzı sünnetinden önce kılınır.
Yatsı Namazı: Dört rekat ilk sünnet (sünneti gayrı müekkede),dört rekat farz ve iki rekat son sünnet (sünneti müekkede) olmak üzere toplam on rekattır.Yatsı namazının ilk sünneti farzından sonra kaza edilebilir.
2) VACİB NAMAZLAR: Farzdan bir derece aşağı olmakla beraber sünnetten daha kuvvetli olan namazlardır.Vitir namazı üç rekat,Ramazan ve Kurban Bayramı namazları ise ikişer rekattır.
Vitir namazı Ramazanda Teravihin cemaatle kılınması halinde cemaatle kılınır.Diğer zamanlarda yatsı namazından sonra münferid kılınır.Toplam üç rekattır.
Bayram namazları ise sadece cemaatle kılınır.Cuma namazı kılmakla mükellef kişiler Bayram namazı kılmakla mükelleftir.Toplam iki rekattır ve namazdan sonra hutbe okunur.
Ayrıca başlanıpta bitirilmeden bozulmuş her türlü nafile ve sünnet namazlarıyla,kılınması adanmış nezir (adak) namazları da vaciptir.
Vitir Namazı: Vitir Namazı İmamı Azama göre vacib olan bir namazdır.Diğer mezheplere göre ise sünnettir. Peygamber (SAV)’in şu hadisi şerifi Hanefiler için vitir namazının vücubuna delildir.
· “Vitir haktır.Vitir namazını kılmayan kimse benden değildir.”Büluğul Meram Tercemesi ve Şerhi Cilt 2 Sa. 34
· Vitir amel bakımından farzdır.hiç terk edilmez.İtikad yönünden vacibtir,inkar eden kafir olmaz.Delil yönünden sünnettir,çünkü vitir sünnet ile sabit olmuştur.
· Vitir namazının bütün rekatlarında Fatiha ve zammı sure okunur.İkinci rekatın teşehhüdünde sadece Tahıyyat duası okunur.Üçüncü rekatta ise Fatiha ve zammı sure okunduktan sonra eller kulaklar hizasına kadar kaldırılıp tekbir alınır ve tekrar eller bağlanarak Kunut duaları okunur.Rüku ve secdeye gidilip teşehhüdden sonra selam verilir.
· Kunut duasını bilmeyen kimse “Rabbena atina” duasını okur.Veya üç defa “Allâhümma’ğfir lenâ” (Allahım bizi bağışla) der.
· Vitir namazı yalnız Ramazan’ı şerifte cemaatle kılınabilir,bu müstehaptır.Zira vitir bir bakıma nafiledir.Teravihten başka bir nafileyi cemaatle kılmak mekruhtur.Bunun dışında cemaatle kılmak mekruhtur.Vitirden başka namazlarda kunut okunmaz.Ancak bir fitne ve felaket vukuunda sabah namazının farzında kunut okunabilir.İmamı Malik ve Şafiiye göre her sabah namazının farzında rukudan sonra ayakta kunut okunur.
· İmama uyan,kunutu bitirmeden veya henüz kunuta başlamadan imam rükuya varırsa imamla beraber rükuyu yapamama endişesi mevcutsa kunutu okumaz,hemen rükuya varır.Eğer rükuda imama yetişebileceğinden eminse kunutu okur.
· Vitir namazının vakti yatsı namazı vaktinden imsak vaktine kadar devam eder.Herhangi bir sebeple vaktinde kılınamamış ise kazası gerekir.Vitrin yatsı namazından sonra kılınması vacibtir.Eğer unutarak önce kılınmış ise bir mahzur yoktur.Ayakta kılmaya kudreti olduğu halde oturarak veya özürsüz olarak binekte kılmak ta caiz değildir.
· Vitir namazının üçüncü rekatında kunutu unutupta rükuda veya rükudan kaktıktan sonra hatırlayan kimse kunut okumaz,namazın sonunda sehiv secdesi yapar.Şayet rükudan kalktıktan sonra kunut okur ve rükuyuda iade etmezse namazı fasit olmaz,sehiv secdesi yapması gerekir.
· Vitir namazında imama,münferide ve cemaate kunut dualarını okumak vaciptir.
Bayram Namazı: Bayram namazları Hicretin ikinci yılında meşru kılınmıştır.Cuma namazının farz olduğu kimselere bayram namazları kılmak İmamı Azama göre vacibtir.Maliki ve Şafiilere göre sünnet olup,Hanbelilere göre farzı kifayedir.
· Bayram namazlarının vücubuna Allahın Rasulü (SAV) ile Hülefai Raşidinin devam etmiş olmaları,aynı zamanda Peygamberimizin Ashabı Kirama bayram sabahı namazğaha gitmelerini emir buyurması delildir.Çünkü emir mutlak vücubu ifade eder.
· Kitaptan delili ise “Ohalde rabbin için namaz kıl ve kurban kes” Kevser Suresinin 2. ayeti kerimesi Kurban Bayramı için; “ Hakikat iyi temizlenen ve Rabbının adını zikredip de namaz kılan kimse umduğuna ermiştir.” A’lâ Suresinin 14-15 ayeti de Ramazan Bayramı için delildir.Müfessirlerin çoğunluğu bu ayetteki “tezekkê” lafzını sadakayı fıtır ile,”zikir “ lafzınıda Bayram namazı ile tefsir etmişlerdir.
· Hutbe Cuma namazında farz olduğu halde Bayram namazlarında sünnettir.
· Bayram namazlarının vakti;güneşin bir veya iki mızrak boyu yükselmesinden (güneşin doğuşundan 40-50 dakika geçtikten sonra) zevaline kadardır.
· Bayram namazı hiçbir özür yokken ikinci güne bırakılamaz.Ancak meşru bir özür bulunursa mesela o günün bayram olduğu öğleden sonra anlaşılırsa bayram namazı ikinci gün kılınır.Kurban Bayramı namazı ise özürden dolayı bayramın üçüncü günü öğleye kadar kılınabilir.
· Bayram namazları ikişer rekattır.Cemaatle cehren kılınır.Ezan ve kamet gerekmez.
Kılınışı: Önce “ Niyet ettim Allah rızası için Kurban (Ramazan) Bayramı namazını kılmaya uydum imama” diye niyet edilir.Sonra imamla beraber iftitah tekbiri alınarak eller bağlanır ve Sübhaneke duası okunur.Bundan sonra imamla beraber üç ziyade tekbir alınarak eller kulaklara kadar kaldırılır ve yana salınır üçüncü tekbirden sonra eller bağlanır.Her tekbir arasında üç defa “Sübhanallah” diyecek kadar durulur.Sonra imam gizlice Euzü Besmele çeker ve cehren (sesli) Fatiha ve zammı sure okur.Bunu takiben rüku ve secdeler yapılır ve ikinci rekata kalkılır.Besmeleden sonra imam Fatiha ve zammı sureyi sesli olarak okur.Bundan sonra imamla beraber üç ziyade tekbir daha alınarak eller kulaklara kadar kaldırılır ve yana salınır.Dördüncü tekbirle beraber eller kaldırılmadan rükuya varılır.Secdeler yapılır ve teşehhüdde bulunulur ve selam verilerek namaz tamamlanır.
· Bayram namazlarının her rekatında üç zaid tekbir vardır ki bunlar vacibtir.Aynı zamanda ikinci rekatın rüku tekbiri vacib olan tekbirlere yakınlığı sebebiyle vacibtir.
· Cuma hutbelerinde sünnet olan bayram hutbelerinde de sünnet,mekruh olan bayram hutbelerinde de mekruhtur.
· Hatip minbere namazdan sonra çıkar ve oturmadan hutbeye başlar.Cumada olduğu gibi iki hutbe okur. Ancak hutbeye tekbirle başlar.Bayram namazlarında hutbenin namazdan önce okunması caiz olmakla beraber mekruhtur.
· İmam birinci rekatta bayram tekbirlerini unutup da Fatiha suresini kısmen veya tamamen okuduktan sonra hatırlasa tekbirleri hemen alır,Fatihayı yeniden okur.Fakat Fatiha ile bir miktar Kuranı Kerim okuduktan sonra hatırlasa tekbirleri alır,kıraatı iade etmez.
· Bayram namazının birinci rekatın rükuunda imama uyan kimse,bu rükuda yetişeceğini zannederse hem iftitah tekbirini hem de bayram tekbirlerini ayakta alarak rükuya varır,rükuya yetişemeyeceğinden korkarsa iftitah tekbirini alarak rükuya varır,bayram tekbirlerini rükuda alır,bu tekbirleri alırken ellerini kaldırmaz.İmam ayağa kalkarken tekbirleri bitirmemiş bile olsa imama uyarak birlikte ayağa kalkar.
· Bayram namazının ikinci rekatına yetişen kimse,birinci rekatı kaza etmeye kalkınca önce Sübhaneke Besmele ile Fatiha ve zammı sureyi gizlice okur,yine gizlice tekbirleri alır ve namazı tamamlar.
· Vakti geçmek ve imama yetişememek suretiyle bayram namazını kılamayan kimse onu kaza edemez ve münferiden kılamaz.Dilerse dört rekat nafile namaz kılar.Kılınan bu namaz kuşluk namazı olur.Ancak abdest alındığı takdirde bayram namazına yetişememe ihtimalinde teyemmümle kılınabilir.
Teşrik Tekbirleri: Kurban Bayramının bir önceki gününe yani Zilhiccenin dokuzuncu gününe arafe günü denir.Ramazan Bayramında ise arafe günü yoktur.Arafe gününün sabah namazından başlayarak bayramın dördüncü gününün ikindi namazına (dahil) kadar yirmi üç vakit,farz namazın selamından sonra bir defa teşrik tekbirleri okunur.” Allâhu Ekber Allâhu Ekber Lâ ilâhe illallâhu vellâhu ekber Allâhu Ekber velillâhil hamd”
· Teşrik tekbirleri İmamı Yusuf ve İmamı Muhammede göre farz namazları kılmakla mükellef olan herkese vaciptir.Bu hususta Kurban kesenle kesmeyen,münferid ile muktedi,misafir ile mukim,erkek ile kadın aynıdır.Ancak İmamı Azama göre bu tekbirlerin vücubu için ikamet,hürriyet,erkeklik ve namazın cemaatle kılınması şartı vardır.Aynı zamanda Cuma ve bayram namazı kılınmayan köylerdeki kimselerede vacib değildir.
· Teşrik tekbirleri,teşrik günleri haricinde kaza edilemez.Ancak teşrik günlerinde vaktinde kılınamayan namazın kazası,yine aynı senenin teşrik günlerinde yapılıyorsa teşrik tekbirlerini de namazla beraber kaza etmek vacibtir.Namazın sonunda sehven unutulup namazın arası,dünya kelamı veya abdest bozulması gibi bir durum olursa Teşrik tekbirlerinin kazası gerekmez.Bir namazda sehiv secdelsiyle teşrik tekbiri ve telbiye toplanacak olsa önce sehiv secdesi sonra teşrik tekbiri sonrada telbiye yapılır.
3) NAFİLE NAMAZLAR: Farz ve vacipten fazla olarak kılınan namazlara nafile namazlar denir.Çoğulu nevâfil’dir.Sünnetlerde nafile tabiri içine girer.Ancak nafile kapsamı itibarı ile sünnet teriminden daha geniştir.Her sünnet nafile olduğu halde,her nafile sünnet değildir.Sünnet Peygamber (SAV) Efendimizin kıldığı nafile namazlardır.Nafile namazlar Revatip veRegaib olmak üzere iki kısımdır.
a) Revatib Namazlar: Farz namazlarla beraber kılınan sünnetlere revatib sünnetler denir.Bunlar sabah namazından önce iki,öğle namazından önce dört,sonra iki,ikindi namazından önce dört,akşam namazından sonra iki,yatsı namazından önce dört,sonra iki olmak üzere günde toplam yirmiyedi (27) rekattır.
Sünneti Müekkede kuvvetli sünnet demektir.Hz Peygamber (SAV)’in çoğu kez yapıp bazen terk ettiği sünnetlerdir.Sabah namazından önce iki,öğle namazından önce dört,sonra iki,akşam namazından sonra iki,yatsı namazından sonra iki,Cuma namazından önce ve sonra dört rekattır.
Sünneti Gayrı Müekkede Hz.Peygamber (SAV)’in bazen terkedip bazen yaptığı sünnetlerdir.Mendub sünnetler de denir.İkindiden önce dört ve yatsıdan önce dört rekattır.
Öğle ve yatsının son sünnetlerine iki rekat daha ilave edip dört rekat kılmakta mendub sünnettir.Akşam namazının iki rekat sünnetinden sonra altı rekat kılmakta menduptur ki;buna evvabin namazı denir.
Müekked namazların en kuvvetlisi sabah namazının sünnetidir.Hatta bunun vacib olduğuna dair rivayetlerde vardır.Sabah namazının sünnetinden sonra en kuvvetli sünnet akşam namazının sünnetidir.Sonra sırasıyla öğlenin son sünneti,yatsının son sünneti ve öğlenin ilk sünnetidir.
Sünneti gayrı müekkedeler içinde ikindinin sünneti yatsının ilk sünnetinden efdaldir.
Vakit var ise sünneti müekkedeler terk edilmemelidir.Eğer vakit daralmış ancak farzı kılınabilecek kadar vakit kalmış ise sünnet terk edilir.Cemaate yetişebilmek için sabah namazının sünneti ile ikindi ve yatsının sünneti terk olunur.İmama tahıyyatta dahi yetişeceğini umam kimse,sabahın sünnetini kılar,sonra imama uyar.Tahıyyatta dahi imama yetişemeyeceğinu umam kimse sabah namazının sünnetini terk edip imama uyar. Sabah namazından ve ikindi namazından sonra kerahat vakti girdiğinden dolayı bunların sünnetleri farzından sonra kaza edilmez.Cemaate yetişmek için öğlenin ilk sünneti farzından sonraya bırakılır.
Dört rekatlı sünneti gayrı müekkedeler ve eğer dört kılınırsa öğlenin ve yatsının son sünnetlerinde ve diğer mendub sünnetlerde ilk oturuşta tahıyyattan sonra Salli Barik ,üçüncü rekatın başında da Sübhaneke ve Eûzü Besmele okunur.
b) Regaib Namazlar(Gayrı Revatib): Yukarıda belirtilen sünnetlerin dışında kalan tatavvuda denilen müstehab ve mendub nevinden namazlardır.Bunların kılınışıyla kişi Allah katında sevap ve yakınlık kazanır.
Terâvih Namazı: Ramazan ayında yatsıdan sonra ve vitir namazından önce yirmi rekat olmak üzere kılınan namazdır ki sünneti müekkede’dir.Cemaatle kılmak sünneti kifayedir.Yani bir şehirde birkaç kişi cemaatle kılarsa diğerleri evlerinde kılmakla sünneti terk etmiş olmazlar.Rivayet edildiğine göre Peygamber (SAV) Efendimiz Ramazan ayının üçüncü,beşinci ve yirmi yedinci gecelerinde mescide gelerek müslümanlara sekiz rekat teravih namazı kıldırmış geri kalan on iki rekatı da evlerinde tamamlamışlardır.Bu durum Hz.Ömer zamanına kadar böyle devam etmiştir.Yirmi rekatın tamamını camide kılmayışının sebebi,Teravih namazının farz olacağından erdişe duymasıdır.
· Hz.Ömer sahabe ile istişare ederek cemaati yirmi rekat Teravih namazı kılmak üzere camide toplamış ve bu duruma da kimse itirazda bulunmamıştır.
· Hz.Peygamber (SAV):”Allah size Ramazan orucunu farz kıldı,bende gece kıyamını (teravihi) sünnet kıldım.” buyurmuştur.Teravih orucun değil vaktin sünnetidir.Bir özür dolayısıyla oruç tutamıyan kimse de teravih kılar.
· Teravih namazının vakti,yatsı namazından sonra başlar ve sabah namazı vaktine kadar devam eder.Vitir namazından sonra kılınabildiği gibi,önce kılınması efdaldir.
· Teravih namazı;iki,dört,sekiz,on’ar rekatta bir selamla kılınabildiği gibi yirmi rekatta bir selamla da kılınabilir.Fakat bu mekruhtur.Efdal olan ikişer rekatta bir selam vermektir.
· Camide teravihin ortasında gelip yetişen kimse önce yatsıyı kılar,sonra da teravihe uyar.İmamla beraber vitride kılar,geri kalanını sonra tamamlar.
· Teravih namazı her ne suretle kılınırsa kılınsın her iki rekatta bir oturup Tahıyyat,Salli-Barik ve Kıyama kalkıldığında da Sübhaneke okunur.
· Teravih vakti geçtikten sonra kaza edilemez.Çünkü nafilelerin kazası olmaz.Kaza farzlara ve vaciplere mahsustur.
Kuşluk Namazı: Vakti ;güneş bir iki mızrak yükseldikten sonra başlayan ve zeval vaktine kadar süren vakittir.Enaz iki ençok oniki rekattır.
Teheccüd Namazı: Yatsı namazından sonra sabah namazı vakti girmeden önce geçen süre içinde iki ile oniki rekat arasında kılınan namazdır.
Yolcu Namazı: Yola cıkarken veya yoldan dönünce iki rekat namaz kılmak menduptur.
Tesbih Namazı: Dört rekatlı bir namazdır.Her rekatında 75 defa tesbih (Sübhânellâhi ve’l-hamdü lillâhi ve lâ ilâhe illallâhü vellâhü ekber ve lâ havle ve lâ kuvvete illâ billahi’l-aliyyil azîm ) denilir.Sübhanekeden sonra 15,Fatiha ve sureden sonra 10,Rükuda tesbihten sonra 10,Rükudan doğrulunca 10,Birinci secdede tesbihten sonra 10,secdeden doğrulunca 10,ikinci secdede tesbihten sonra 10 olmak üzere toplam bir rekatta 75 tesbih tekbiri okunmuş olur.Dört rekatta toplam 300 defa tesbih okunmuş olur.
Tevbe Namazı: Güzel bir abdest (gusül-namaz) alıp kıra çıkıp açık havada iki rekat namaz kılınması menduptur.
Hacet Namazı: Herhangi bir muradı,dileği olan kimse yatsı namazından sonra güzelce abdest alıp iki veya dört rekat (bir rivayete göre oniki rekat) namaz kılar.Allahu Tealaya hamdü sena ve Rasulullah (SAV)’e salatü selamdan sonra hacet duasını okuyup muradının olmasını Allahu Tealadan niyaz eder.
İstihare Namazı: Yapılacak olan bir işin akıbetinin iyi mi,kötü mü olduğunu;yahut o işin hemen yapmanın mı yoksa ertelemenin mi daha iyi sonuç vereceğini anlamak için kılınan namaza denir.İki rekat namaz kılıp Allahu Tealaya dua ederek o işin sonunu kalbine ilham etmesini istemek sünnettir.Birinci rekatta Fatihadan sonra Kâfirûn Suresi,ikinci rekatta Fatihadan sonra İhlas Suresi okunur.İstihare duası yapılarak sünnet üzere yatılır.Rüyada yeşil veya beyaz görmek hayırlı olduğuna,siyah veya kırmızı görmek hayırsız olduğuna işarettir.Bunlar olmazsa istihareyi tekrarlamak iyidir.Kalbine ne gelirse,gönlü hangi fikirle sevinç duyarsa onu yapmak lazımdır.
Tahıyyatül Mescid Namazı: Bir mescide,camiye girilince henüz otrulmadan camiyi selamlamak için kılınan iki rekatlık bir namazdır.
Abdestten sonra kılınan iki rekatlık namaz,Husuf ve Kusuf (Ay ve Güneş Tutulması) Namazı,korku namazı,şükür namazı ...
Kaza namazı olanın revatib sünnetleri terki uygun değildir.Fakat regaib namazları yerine kaza namazı kılmak daha evladır.
Namaz Kılmayı,Kesmeyi veya Vaktinden Geri Bırakmayı Vacib ve Caiz Kılan Sebepler
· Bir zalimin veya bir hayvanın saldırısına uğrayan veya suya düşmek,boğulmak ve yanmak gibi tehlikeli bir halde bulunup yardım isteyenin imdadına yetişmek için namazı kesmek vaciptir.
Böyle tehlikeli bir durum yoksa sırf ana babasından birinin çağırmasıyla namaz yarıda bırakılmaz.Ama bu farz namazlar içindir.Nafilelerde isi ana babası kendisinin namazda olduğunu bildikleri halde çağırırlarsa cevap vermez,fakat namazda olduğunu bilmeyerek çağırırlarsa namazı yarıda bırakıp onlara cevap verir.
· Çocuğunun ölümünden veya başına bir hal gelmesinden korkan anne veya babanında namazı kesmesi yahut vaktinden sonraya vaciptir.
· Kurdun hayvanlara saldıracağını.bir körün kuyuya veya damdan aşağı düşeceğini kuvvetle zanneden kimsenin de namazı kesmesi vacib değil caizdir.
· Bir dirhem değerinde bir malın çalınmasından korkarsa –bu mal başkasının olsa- namazı kesmek caizdir.
· Hırsızdan,eşkıyadan,selden korkan misafirin namazı vaktinden sonraya bırakması caizdir.
· Çoluk çocuğunun rızkı için çalışmakgibi bir özür dolayısıyla geçmiş namazların kazasını tehir etmek caizdir.
.....................................
Ölüm Halinde Olan Kimseye Yapılacak İşler:
Tavırlarından,davranışlarından hal ve hareketlerinden ölmek üzere olduğu anlaşılan bir hastaya Kelimeyi Tevhid sözü telkin edilir.
Kişi Ölünce Yapılacak İşlemler:
Ölen kimsenin önce göz kapakları yumulur,çenesi enli bir bezle bağlanır.Şişmesini önlemek için karnı üzerine demir parçası gibi ağırca bir şey konur.Ölünün üzerindeki elbizseler çıkartılır,elleri yanına uzatılır.Ölünün bulunduğu odada güzel kokulu birşeyin bulundurulması iyi olur.Ölü yıkanıncaya kadar yanında Kuranı Kerim okumak mekruhtur.Ancak ölünün yattığı odanın dışında başka bir odada Kuranı Kerim okunmasında bir sakınca yoktur.
Ölünün Yıkanması:
Cenaze yüksekçe bir yere konulur.Avret yerleri bir bezle örtülür.Elbiseleri tamamen çıkartılır.Bundan sonra ölüye abdest aldırılır.Abdest aldırırken ağza ve burna su vermez,parmaklarıyla mesheder.Bundan sonra bütün vücudu ılık ve sabunlu su ile yıkanır.Kuru yer bırakmamaya özen gösterilir.Sol tarafa cevrilerek sağ tarafı yıkanır, sağ tarafa çevrilerek sol tarafı yıkanır.Her azayı yıkarken üçten az yıkamamak sünnettir.Cenazeyi yıkayan kimse onu kendine yeslayarak oturtur,cenazenin karnını sıvazlar,içinden bir şey çıkarsa sadece orasını yıkayıp temizler,tekrar abdest aldırmaz ve bütün vücudu yıkamaz.Böylece yıkama işlemi biten ölü bir havlu veya benzeri bir şeyle kurulanır ve kefenlenir.Sonra başına,yüzüne ve sakalına güzel kokular sürülür,secde yerlerine kafur dökülür.
Cenaze Namazının Kılınışı:
Cenaze namazı ölü için bir dua olup tam bir namaz değildir.Cenaze namazı ölünün günahlarının, kusurlarının affedilmesini Cenabı Allahtan istemektir.Cenaze namazı farzı kifayedir.Yani bazı müslümanlar bu namazı kılarlarsa kılmayanlardan sorumluluk düşer.Cenaze namazında cemaat şart değildir.Birtek kadın veya erkekte yeterlidir.Birden fazla cenazenin hepsine bir namaz kılmak caiz ise de,ayrı ayrı kılmak daha iyidir.Cenaze namazının kılınabilmesi için şu şartların bulunması gerekir.
· Ölü Müslüman olmalıdır.Gayrı müslim ile münafıklığı açık kişiler üzerine cenaze namazı kılınmaz.(Tebe 84)
· Ölü temiz yıkanmış,kefenlenmiş olmalıdır.
· Ölü cemaatin önünde olmalıdır.
· Ölünün bedeninin tamamı yahut çoğu ya da başıyla berabervücudunun yarısı bulunmalıdır.
· Cenaze yere veya yüksek bir taş üzerine konulmuş olmalıdır.
· Cenaze namazı ayakta kılınmalıdır.
Kılınışı:
Cenaze namazının rukunları dört tekbir ve bir kıyamdır.Cenazenin erkek,kadın veya çocuk oluşuna göre niyet yapılır ve imama uyulur.İmam yüksek sesle cemaat içinden tekbir alır ve eller bağlanır.Sübhaneke duası “Ve celle senâüke” ile beraber okunur.İmam sesli cemaat içinden elleri kaldırmadan ikinci tekbiri alır ve Allahümme Salli ve Allahümme Barik Duaları okunur.İmam sesli cemaat içinden üçüncü tekbiri alır ve Cenaze namazı duası okunur. Bu duayı bilmeyenler Rabbena,Kunut duaları veya Fatiha suresini okur.İmam sesli cemaat içinden dördüncü tekbiri alır ve önce sağa sonra sola selam verilerek eller yana salınır.
Cenaze namazının başına yetişemeyen kimse hemen başlama tekbirini alıp imama uyar diğer tekbirleri imamla beraber almaya devam eder.İmam selam verdikten sonra geçirdiği tekbirleri birbiri ardınca kaza eder ve bu tekbirler esnasında dua okunmaz.
Cenaze kabre konulunca ve üstü örtülünce Yasin,Mülk,Vakıa,İhlas,Felak,Nas,Fatiha ve Bakara Suresinin başlangıcı okunur ve sevabı ölünün ve geçmiş bütün müminlerin ruhlarına hediye edilir.
Kabir Ziyareti ve Adabı:
Mümkünse abdestli olarak kabristana gidilir.Mezarlar çiğnenmez ve üzerlerine oturulmaz.Kabristana girince şöyle selam verilir.
“Esselâme aleyküm dâre kavmin mü’minîne ve inşallâhü biküm lâhigûn Ve eselullâhe lî velekümül afiyeh” “Ey mü’minler diyarının sakinleri,selam size olsun.İşallah bizde size kavuşacağız.Bizede sizede Allahtan afiyet dilerim.”
Mezarlığa veya kabre varan müslüman orada yatanlara böyle selam verir,kendisinin de bir gün öleceğini hatırlar ,orada yatanlarla beraber kendisinin de ilahi bağışa ermesi için dua eder.Daha sonra Kuranı Kerimden bildiği sureleri okur,sevabını orada yatan bütün ölülere bağışlar.
Görüldüğü üzere kabir ziyaretinin amacı ikidir.1-Ölüler için dua etmek 2-Ahıreti,ölümü hatırlamak